Wymazówki diagnostyczne stanowią jedno z podstawowych narzędzi w pracy laboratoriów medycznych, mikrobiologicznych i sądowych. Odpowiedni dobór rodzaju wymazówki ma kluczowe znaczenie dla jakości i wiarygodności uzyskanych wyników badań. Współczesna diagnostyka laboratoryjna wymaga stosowania akcesoriów zgodnych z rygorystycznymi normami jakości, umożliwiających pobranie, transport i analizę materiału biologicznego w sposób bezpieczny i powtarzalny.

Znaczenie wymazówek w diagnostyce

Wymazówka laboratoryjna jest specjalistycznym narzędziem umożliwiającym pobranie materiału biologicznego z różnych powierzchni ciała lub środowiska. W diagnostyce medycznej najczęściej wykorzystuje się ją do pobierania próbek z gardła, nosa, jamy ustnej, dróg oddechowych, skóry, a także narządów płciowych. W zależności od rodzaju badania, wymazówki mogą być suche, jałowe, z podłożem transportowym lub z dodatkowymi substancjami stabilizującymi.

Właściwy dobór wymazówki determinuje:

• wiarygodność wyników badań,

• stabilność materiału biologicznego w czasie transportu,

• możliwość zastosowania nowoczesnych metod takich jak PCR, RT-PCR czy hodowle mikrobiologiczne.

Rodzaje wymazówek

1. Wymazówki suche

Wymazówki suche nie zawierają podłoża transportowego. Są stosowane głównie w badaniach DNA, w diagnostyce sądowej, kryminalistyce oraz w testach genetycznych. Ich przewaga to długotrwała stabilność materiału w warunkach pokojowych.

2. Wymazówki transportowe

Wymazówki z podłożem transportowym umożliwiają zachowanie żywotności mikroorganizmów od momentu pobrania próbki do jej analizy. Wyróżnia się m.in.:

• podłoże Amies,

• podłoże Stuart,

• podłoża z dodatkiem węgla aktywnego dla trudniejszych w transporcie bakterii.

3. Wymazówki wirusowe (VTM)

W czasie pandemii SARS-CoV-2 szeroko stosowano wymazówki wirusowe (VTM – Viral Transport Medium), które stabilizują materiał wirusowy i jednocześnie hamują rozwój bakterii i grzybów. Umożliwiają one skuteczne przeprowadzanie testów molekularnych.

4. Wymazówki specjalistyczne

Istnieją również wymazówki do badań mikrobiologicznych w ginekologii i urologii, wyposażone w cienkie, giętkie aplikatory. W sądownictwie z kolei stosuje się wymazówki o przedłużonej jałowości, pozwalające na bezpieczne przechowywanie materiału dowodowego.

Jak dobrać odpowiednią wymazówkę?

Dobór wymazówki zależy od rodzaju próbki i celu badania:

• do wymazów z gardła i nosa stosuje się wymazówki z wiskozą lub nylonem,

• do badań wirusologicznych – wymazówki w podłożu VTM,

• do badań sądowych i DNA – wymazówki suche, jałowe,

• do hodowli bakteryjnych – wymazówki z podłożem Stuart lub Amies,

• do zakażeń Chlamydia trachomatis – wymazówki z odpowiednim podłożem płynnym.

Wymogi jakościowe

Każda wymazówka przeznaczona do diagnostyki medycznej musi być jałowa, pakowana indywidualnie i spełniać normy CE/IVD. Ważne jest także, aby:

• była odporna na kontaminację,

• zapewniała łatwość pobrania próbki,

• umożliwiała zachowanie struktury materiału biologicznego,

• była kompatybilna z metodami analitycznymi stosowanymi w laboratorium.

Dobór odpowiedniej wymazówki to kluczowy etap procesu diagnostycznego. Dzięki zastosowaniu właściwego narzędzia możliwe jest uzyskanie rzetelnych i powtarzalnych wyników, co przekłada się na skuteczność leczenia pacjenta, jak również na precyzję analiz kryminalistycznych i badań naukowych.